Yatay sondaj Hakkında
Yönlendirilebilir Yatay Sondaj (YYS) – yeni ama hızla gelişen kazısız boru döşeme inşaat teknolojisi. YYS yüzey bozmadan ya da kazı çalışmalarında minimum iletimi ile (örneğin lansman ve çukurları alma yapımı sırasında) kazısız yapım yöntemleri ve altyapı boru doşemelerinde uygulanır. YYS yöntemin ayırt edici özelliği ise, çeşitli yeraltı engelleri aşmak için plan ve profili istenen yolu boru hattı inşa sağlar hem dikey hem de yatay olarak yapılan toprak delme bir kontrol edilebilirlik. YYS yönteminin kullanılması, geleneksel yöntemlerle aksine, şehir sokaklarda, karayollarda, demiryollarda, mevcut iletişim, binaların ve yapıların temellerine kapatmadan ve zarar vermeden yapılır. Genel olarak, YYS yöntemi maliyetini düşürür ve inşaatı hızlandırır, su ve diğer engellerin altında altyapının oluşturulmasını sağlar. Eğer kentsel alanlarda kanalizasyon boruları, su ve gaz besleme hatları, elektrik kabloları ve diğer yardımcı programları koymak gerekiyorsa, geleneksel kazı yönteminin kullanılması çok daha pahalı ve bazı durumlarda imkansız olacaktır.
Tarihteki ilk yönlendirilebilir yatay sondaj uygulaması 1972 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin California eyaletinin Wotsonville yakınlarındaki Pajero nehrinin altından yapılmıştır. Yüksek basınçlı gaz taşıyacak olan 180 metre uzunluğundaki bu geçiş Martin Cherrington'ın liderliğinde Titan Contractor (1965) firması tarafından gerçekleştirilmiştir.
Bu proje aynı zamanda "Yönlendirilebilir Yatay Sondaj Sisteminin de doğuşu olmuştur.
Önde gelen uluslararası uygulamada altyapı düzeltme ve oluşturma işlemelerinde %70-80 Kazısız teknoloji kullanılır. Kazısız yöntemlerinin uygulanması günümüzde (yollar ve diğer engellerin altına kazısız boru döşeme) yerel altyapı sorunları çözebilir. YYS yöntemi sayısız durumlarda vazgeçilmezdir: meskûn şehir sokakları, yeşil park alanları, yollar ve su kütlelerinin altında engelsiz altyapı oluşuturur.
Yatay sondaj 3 Aşaması
AŞAMA I: KILAVUZ DELİĞİN AÇILMASI
YYS makinesinden boru tarafına doğru sonda yardımı ile, belirlenen güzergahta kılavuz bir delik açılır.Yönlendirilebilir kafanın içerisine takılan bu sonda sayesinde derinlik, istikamet, yön, açı gibi birçok veri alınabilir. Kılavuz deliğin açılması aşamasında yumuşak veya sert zeminler için tasarlanmış delici uçlar kullanılır. Makineden gönderilen tijlerin esnekliği sayesinde istenilen istikamete ve derinliğe inilerek yönlendirme
işlemi tamamlanır.
AŞAMA II: AÇILAN DELİĞİN GENİŞLETİLMESİ
Açılan kılavuz deliğinin, döşenecek borunun çapına uygun hale getirilmesi için genişletme kafaları ile büyütme işlemine başlanır. Kazılan toprağın geri atılması ve açılan deliğin çökmemesi için çevre dostu kimyasallar kullanarak deliğin stabilize edilmesi sağlanır. toprak altına döşenecek borunun çapına göre kademeli büyütmelre yapılır
AŞAMA III: BORU ÇEKME
Gerekli büyütme işlemi tamamladıktan sonra çekilecek boru genişletme kafasının bağlanır ve genişletme kafası döndürülerek makinaya doğru çekilir. Bu esnada borunun da dönmemesi için boru ile genişletme kafası arasında özel bir aparat takılır. Borunun rahat çekilmesi ve kalan boşluğu kapatmak için açılan deliği çevre dostu kimyasallar enjekte edilir.